Μουσείο, Αρχαιολογικό Λάρνακας (Κύπρου), Επαρχιακό

Η συλλογή του μουσείου (Πλατεία Καλογραιών, Λάρνακα), που χτίστηκε το 1969 και εκτίθεται με χρονολογική σειρά σε τέσσερις αίθουσες, περιλαμβάνει ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή της Λάρνακας, η οποία είχε κατοικηθεί πολύ πριν από την ίδρυση της πόλης του Κιτίου το 13ο π.Χ. αι. Στην αίθουσα της εισόδου βρίσκονται δύο μαρμάρινες ανθρωπόμορφες σαρκοφάγοι του 5ου π.Χ. αι., οι οποίες πιθανόν είχαν εισαχθεί στην Κύπρο από τη Σιδώνα. Οι προθήκες στην αίθουσα 1 περιέχουν ευρήματα από τη νεολιθική έως την ύστερη εποχή του χαλκού (6η χιλιετία-2400 π.Χ.). Ένα μεγάλο μέρος των ευρημάτων προέρχεται από τους προϊστορικούς οικισμούς της Χοιροκοιτίας και της Καλαβασoύ. Στην προθήκη 1 εκτίθενται εργαλεία από κόκαλο και πέτρα και κοσμήματα από πικρολίτη. Στην προθήκη 2 παρουσιάζεται μία ταφή από τη Χοιροκοιτία. Πάνω στο στήθος και στο κεφάλι του νεκρού είχε τοποθετηθεί μια βαριά πέτρα. Οι προθήκες 3-5 περιλαμβάνουν κυρίως αγγεία και ειδώλια από πέτρα και πηλό. Στις επόμενες προθήκες (6-9) θα δείτε ως επί το πλείστον ερυθροστιλβωτά αγγεία, τα οποία είναι χαρακτηριστικά της πρώιμης και μέσης εποχής του χαλκού στην Κύπρο (2500-1650 π.Χ.). Αναγνωρίζονται εύκολα από την ερυθρή, στιλβωμένη επιφάνειά τους, στην οποία υπάρχει χαραγμένη γραμμική διακόσμηση. Σε μερικά από αυτά διακρίνεται καθαρά η απομίμηση αντικειμένων (π.χ. ξύλινα πιάτα, κολοκύθια κ.ά.). Στην προθήκη 10 εκτίθενται αγγεία, η επιφάνεια των οποίων είναι ζωγραφισμένη με σχέδια σε καφέ και κόκκινο χρώμα. Η προθήκη 11 περιέχει αγγεία με πολύ λεπτά τοιχώματα, που μιμούνται χάλκινα αγγεία, και δύο ρυτά με μορφή ταύρου. Μεταξύ των αγγείων που εκτίθενται στις υπόλοιπες προθήκες ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα μεγάλο, ανοιχτό, ερυθροστιλβωτό αγγείο, στην άκρη του οποίου έχουν προστεθεί ανθρώπινα ειδώλια. Η αίθουσα 2 περιλαμβάνει ευρήματα που χρονολογούνται στην ύστερη εποχή του χαλκού και στη γεωμετρική εποχή (1600-750 π.Χ.). Προέρχονται από το Κίτιο, καθώς και από την Πύλα, την Άρπερα, την Καλαβασό και από τις ανασκαφές κοντά στον Τεκκέ Χαλά Σουλτάν. Στις πρώτες τρεις προθήκες παρουσιάζονται κυρίως αγγεία, τα οποία ως προς τη μορφή και τη διακόσμηση μιμούνται μυκηναϊκά πρότυπα, όπως κύλικες με ψηλόλιγνο πόδι, αμφορείς με τρεις λαβές, ψευδόστομοι αμφορείς και κρατήρες. Στην προθήκη 4 εκτίθενται εισαγόμενα από τη Συρία αγγεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια πρόχους, στο λαιμό της οποίας είναι ζωγραφισμένη η παράσταση ενός πολεμιστή. Στην προθήκη 5 αξίζει να προσέξετε μια πήλινη λαβή, πάνω στην οποία ήταν τοποθετημένος ένας πυρσός. Η προθήκη 6 περιέχει εισαγόμενα πολυτελή αντικείμενα από φαγεντιανή, ελεφαντόδοντο και αλάβαστρο. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν μία πίπα από ελεφαντόδοντο και ένα πήλινο ειδώλιο της θεάς Αστάρτης. Πολύ ασυνήθιστο είναι το σύνθετο αγγείο του 11ου αι. στην προθήκη 7, που αποτελείται από εφτά φλασκιά ενωμένα μεταξύ τους. Στην προθήκη 8 εκτίθενται κτερίσματα από τη γεωμετρική εποχή. Η προθήκη 9 περιέχει πολύτιμα αντικείμενα, όπως διαδήματα και άλλα κοσμήματα από χρυσό. Στη μέση της αίθουσας υπάρχουν μερικοί μεγάλοι πίθοι, ένας από τους οποίους είναι μινωικός και φέρει παράσταση ενός πουλιού και ενός βουκράνιου. Στις επιτοίχιες προθήκες εκτίθενται άλλα ζωγραφισμένα μυκηναϊκά αγγεία. Στην αίθουσα 3 παρουσιάζονται κυρίως ευρήματα από τη γεωμετρική έως την αρχαϊκή εποχή (1050-480 π.Χ.), περίοδο κατά την οποία το Κίτιο είχε εποικιστεί από τους Φοίνικες. Οι προθήκες 1 και 2 περιέχουν χαρακτηριστικά δείγματα των κεραμικών της γεωμετρικής εποχής (1050-750 π.Χ.), ενώ η προθήκη 3 αγγεία από την αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.). Στην προθήκη 4 μπορείτε να δείτε έναν ωραίο, εισαγόμενο από την ηπειρωτική Ελλάδα σκύφο, ο οποίος φέρει παράσταση κατσίκας που στέκεται στα πίσω πόδια κοντά σε ένα δέντρο. Ξεχωρίζει επίσης ένα αγγείο σε σχήμα ταύρου, το οποίο προέρχεται από τη Ρόδο. Η προθήκη 5 περιλαμβάνει εισαγόμενα πήλινα αγγεία από τη Φοινίκη και τοπικές απομιμήσεις αυτών, ενώ στην προθήκη 6 εκτίθεται μια πλούσια συλλογή από ειδώλια, ανάμεσά τους πολλά κυπριακά και φοινικικά του τύπου της Αφροδίτης-Αστάρτης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν δύο πήλινες μάσκες και ένα έντονα ζωγραφισμένο τέθριππο με ηνίοχο και τον επιφανή ιδιοκτήτη του. Η προθήκη 7 περιέχει εισαγόμενα από την Αίγυπτο κοσμήματα και σκαραβαίους από φαγεντιανή, στεατίτη και πηλό, τα οποία βρέθηκαν σε τάφους των Φοινίκων κατοίκων του Κιτίου. Δείγματα της κυπριακής γλυπτικής από την Αρσό, την Ορμίδεια και το Κίτιο εκτίθενται σε ειδικές βάσεις. Η μεγάλη επιτύμβια στήλη που εκτίθεται εκεί κοντά και φέρει φοινικική επιγραφή, αλλά έχει μία καθαρά ελληνική μορφή, μαρτυρεί ότι οι Φοίνικες, που ζούσαν στο Κίτιο τον 4ο π.Χ. αι., είχαν κατά ένα μέρος εξελληνιστεί. Η αίθουσα 4 περιέχει ευρήματα από την κλασική έως τη ρωμαϊκή εποχή, κυρίως πήλινα αγγεία, ειδώλια και κεφαλές αγαλμάτων από ασβεστόλιθο. Στην προθήκη 1 παρουσιάζονται ακόσμητα ντόπια αγγεία και εισαγόμενα από την Αθήνα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία του 5ου και 4ου π.Χ. αι. Η προθήκη 2 περιέχει πήλινα αγγεία από τους ελληνιστικούς χρόνους, ενώ η προθήκη 3 από τη ρωμαϊκή εποχή. Στην προθήκη 4 εκτίθενται ασβεστολιθικά ειδώλια από την Άρσο, κεραμικά και ένα μαρμάρινο ειδώλιο του Πριάπου. Στην προθήκη 5 έχουν συγκεντρωθεί λυχνάρια διαφόρων τύπων από τη γεωμετρική έως τη ρωμαϊκή εποχή και λήκυθοι για αρώματα από αλάβαστρο και γυαλί. Στην προθήκη 7 θα δείτε αντικείμενα από την ιδιωτική συλλογή του Στέλιου Δημητρίου, δωρεά στο μουσείο. Ανάμεσά τους θα διακρίνετε έναν ασκό από τη Ρόδο με μορφή κεφαλής αετού. Στην προθήκη 8, ανάμεσα στα άλλα κυπριακά νομίσματα, παρουσιάζονται και χρυσά νομίσματα των βασιλέων της πόλης του Κιτίου. Σε ξεχωριστές βάσεις εκτίθενται γλυπτά και άλλα ευρήματα από πέτρα, μεταξύ των οποίων μία στήλη με φοινικική επιγραφή και την παράσταση της πλώρης ενός πλοίου, του 3ου π.Χ. αι. από την Αρσό, και ο κορμός μιας Νίκης του 2ου-3ου μ.Χ. αι. Μπροστά στο μουσείο, στο κέντρο της πλατείας Καλογραιών, εκτίθεται πάνω σε μία κολόνα ένα εκμαγείο της περίφημης Αρτέμιδος της Λάρνακας, του 2ου π.Χ. αι. Το πρωτότυπο από μάρμαρο βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης στη Βιένη. Αγγείο του 7ου αι. π.Χ., που αποτελείται από επτά μικροσκοπικά φλασκιά ενωμένα μεταξύ τους (Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρνακας). Επιτύμβια στήλη με φοινικική επιγραφή (Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρνακας). Εξωτερική άποψη του Επαρχιακού Αρχαιολογικού Μουσείου Λάρνακας.